Literatura naukowa rozróżnia te pojęcia i definiuje jako nieprawidłowości prowadzące do trudności w komunikowaniu się. Obie te nieprawidłowości wymagają terapii logopedycznej.
Szerszym pojęciem są zaburzenia mowy. Mogą być rozległe i dotyczyć wielu sfer. Do zaburzeń mowy zalicza się m.in.: anartrię, dysartrię, afazję, dysfazję, alalię, dysglosję, dysfonia, giełkot, jąkanie, parafazja, opóźniony rozwój mowy, zaburzenia głosu.
Zaburzenia mowy to zespół nieprawidłowości, które prowadzą do problemów w mówieniu i do nieprawidłowej artykulacji poszczególnych głosek. Mogą dotyczyć różnych wad wymowy czy posługiwania się niepoprawnymi słowami. Zaburzenia mowy mogą mieć przyczyny medyczne, psychologiczne, logopedyczne. Mają związek z płynnością mowy, tonem głosu, fonacją, a często z ogólnymi funkcjami językowymi.
Jest wiele przyczyn zaburzeń mowy. Często występują w wyniku udaru mózgu czy wylewu. Ogólnie rzecz biorąc wynikają z uszkodzenia lewej półkuli mózgu. Inne przyczyny: fizyczne uszkodzenia aparatu artykulacyjnego, problemy o podłożu psychicznym, różnorodne choroby.
Wady mowy są jednym z komponentów zaburzeń mowy. Nieprawidłowości te dotyczą trudności w prawidłowej artykulacji głosek. Do wad mowy zalicza się np. rotacyzm, sygmatyzm, kappacyzm, lambdacyzm, mowa bezdźwięczna, nosowanie. Wady mowy wynikają z nieprawidłowej pracy narządów mownych, ze zmian anatomicznych aparatu artykulacyjnego, z warunków środowiskowych.
Rodzicu, zwróć uwagę na:
-mowę dziecka trzyletniego (czy mało mówi lub nie mówi wcale),
-mowę dziecka czteroletniego (czy mówi zdecydowanie mniej niż rówieśnicy),
-czy mówi nawykowo przez nos,
-czy zacina się, powtarza sylaby,
-czy nadmiernie ślini się.
W razie niepewności warto skonsultować się z logopedą. Zaburzenia mowy, wady mowy nie ustąpią samoistnie. To ciężka praca dziecka, logopedy i rodzica. O powodzeniu terapii decydują systematyczne ćwiczenia zalecane przez specjalistę.
Bożena Kołodziej – logopeda